The Amsterdam Guild of Saint Luke in the 17th Century

Rembrandt,  Clement de Jonghe, 1651,

Here we present the first translation of I.H. van Eeghen’s valuable article from Dutch into English:  “Het Amsterdamse Sint Lucasgilde in de 17de Eeuw,” Jaarboek van het Genootschap Amstelodamum 61 (1969): 65–102. The loss of the St. Luke Guild’s documents in the early nineteenth century had created a significant lacuna in the historical record. Van Eeghen endeavored to fill this gap by creatively combing through multiple archival sources— anything she could find—from City Orphanage and Burgomaster archives to funerary medallions and much more. Because of her authoritative knowledge of such archival records, both published and in manuscript, she was able to provide an impressive amount of new information about the guild’s operations, while also expanding our view of the social fabric that was crucial for the well-being of Amsterdam artists. Among other things, we learn about the guild’s attempts to protect members against imports, and about its wider efforts to control the art market by forging connections with civic authorities and related guilds. Published in 1969, the 300th anniversary of Rembrandt’s death, the article also contains information specific to his activities. In a section on auctions and their operations, it includes details about the auctioneers who conducted sales of Rembrandt’s goods between 1655 and 1658. The article has long proven helpful to art historians studying the socio-economic circumstances of art.  In fact, it served as an important resource for Eric Jan Sluijter’s article “On Brabant Rubbish, Economic Competition, Artistic Rivalry, and the Growth of the Market for Paintings in the First Decades of the Seventeenth Century,”JHNA 1:2 (2009), the first article that JHNA published in translation. In making the present translation, we have kept as close as feasible to the original text, in order to capture the flavor of van Eeghen’s writing style. At the same time, we have tried to render the article readable in English, corrected some factual errors, and added new information where appropriate.  The bibliography and notes contain many additional titles. The original Dutch text can be accessed via a PDF here.

DOI: 10.5092/jhna.2012.4.2.4

Appendix I

‘De overluyde van t’St. Lukas gilt geven volgens ordre aen de grootaghtbare de heere burgermeesteren de lijste van haer gilde broeders so poorters als die vrijzeele hebbe als ooek die nalatigh sijn de zelve te vertoonen. (maart 1688)

Poorters

Frans Hendrickx, Cornelis Abramse de Ridder, Bartholomeus van Woerden, Jan van Hooghsteeden, Cornelis Willemse Spiers, Gilles Albertse Strijthout, Dirck Jansz Strijt van Schooten, Dirck Gijsbertse, Jan Jansz Oldenhoff, Jan van Munnickhuysen, Jan van Ambaght, d wed. van Willem Jansz Berbaas, Albert Clomp, Jan Warnarshuyse, Philip Abrams de Gaart, Pieter Hendrikse Baterij, Jan Groen, Pieter Andriesse Hulser, d wed. Johannes Schaets, Johannes Quaat, Abraham Decker, Jacob Janse Koornhuys, Hendrik Bulsinck, Mattijs van Cales, Tomas van Kessel, Ditmars Beverburgh, Jan Jacobs Koelewey, Frans Jansz, Gerrit Maggiels Hart, Jan Baltusse Distelbergh, Frederik Stam, Ijpe Andriesse Neeringh, Lourens Jansz van Hantwerpen, Jan Bartelse Heuckelman, Barent Pieterse, Abraham Davidts, Jan Jacobz Esau, Flooris Swartwout, Lucas Smull, Abraham Wilthuysen, Trijntie Fransz, Jan Jansz Worm, Harmen Jansz de Bree, Tobias Pieterse, Dirck van Voorst, Dirck Jansz Berghuysen, Harmen Geervliet, Jan Harmensz Nunnickx, Jacobs Evertse Henncklaar, Jan Franse, Johannes Sente, Bastiaen van Maale, Egbert de Gojer, Hendrick van Marken, d wed. van Antoni Scheepens, Jan Jansz Koek, Jan Witmont, Dirck Smitt, Alexander Brottier, Abrahams Opbens, Claes Jansz de Hont, Pieter Wiltschut, Salomon Ouduart, d wed. Wiltschut, Tobias Warda, Albert Meyeringh, Johannes Loerman, Sibert Andriesse Light, Clement Darshort, Claes Cetelhoet (doorgestreept), Willem Lourensz, Dirck Jansz van Zanten, Frederick Gerritz Bijlevelt, Reynier Moll, Alewijn Hendrickx, d wed. Jan Dirckx van Schooten, Pr. Peters ven Niedek, Hillebrant Vissen, Johannes Boerhoff, Migghiel Arentz Mouringh, Harmen Muller, Sagharius Webber, Rutger Terlouw, Dirck de Wilde, Jan Arente Looy, Frans Jansz Robbe, Huybert Dirckx Ham, Elbert de Haas, Abraham Miggiels, Isaack de Mortier, Gerrit Forties, Jan Cornelisse Ente, Rijkert Tierx, Johannes Seegers, Matteus Pietersse Tappe, Jacob Hoogeheyn, Jacob Lonrensz de Roode, Gerrit Forties,Hendrik Fokken, Jan Jansz van Keulen, Jan Davits de Leeuw, Gijsbert Jansz Seyst, Hendrick Arentz, Jan Smitt, Gerrit Valk, Abraham Blootelinck, Carel Allart, Hendrick Vissjager, Joachim Boorenmeeester, Pieter Tierkx, Hendrick Schulerus, Antoni Aght, Johannes de Kaersgieter, d wed. Claes Cooningh, Antoni van Leeuwen, Miggiel Smitt, Gijsbert van Maanen, Reynier Banier, Jan Jansz de Vries, Antoni Winter, Harmen van ‘t Veer, Dirck Jans Schuyt, Reynier van Zelm, Isaack Voegman, Jan de Rijk, Jan Bakker, Pieter Heromans, Adriaen Voorhoutel, Ignatius Luckx, Maurits Boederij, Adriaan Kuyper, Pieter Lourensz Ansloo, Pieter Terlouw, Jacobus de Best, Mattijs Moy, Jan Orgel, Lucas d Jongh, Abraham van Linsbeeck, Lukas Gerritsse Reght, Pieter Cranendonk, Jerriaan Nieuwboer, Simon Muller, Willem Sluys, Pieter Ardewijn, Lourens Woedenton, Jan Jansz van der Sluys, Cornelis Visser, Johannes Weninx, Antoni Grebber, David van der Plas, Johannes van den Avelen, Hendrick Brant, Pieter Mattijsz Groelaart, Cornelis Blauw, Harmcn Cleyn, Jan Barentse Schreeven, Jasper Waageman, Hendrick Klaasse Liskaljet, Willem Sweede, Philip Tiedeman, Jan Roosa, JanJansz van Lint, Korse Gijsbertse, Jan Vermeerte, Hoop Hartogh, Willem van der Cloet, Pieter van der Plas, Barnardus Dronrijp, Jan Jansz van Bakeren, Pieter Huyke, Jacob Smit Abramsz, Cornelis van der Laen, Pieter Jacobz Vernoek, Jan Jansz van  Zelder, Frederick Rademaker, Denijs Rodeburgh, Gerrit van Houten, Hendrik van Streek, Abraham Jansz, Steven Vennekool, Johannes de Waaber, Niklaas van Eep, Lcendert Vogelesangh, Antoni Ardewijn, Harmen Egmont, Johannes Noortbeeck, Simon van der Schellinck, Jan Naghtegael, Christiaen Bleeker, Pieter Hoojcr, Abraham Voogelesangh, Barent Willart, Miggiel Musschart, Andries Willemse, Jacob de Vries, Antoni van Ceulen, Albert Brakel, Erik van Weerelt, Barent Graat, Jan Loopen, Frederick Waterloos, Matteus Mulder, Jan Vissingh, Cornelis Hartman, Frans Poeraet, Maria van Vreeden, Jan Jansen Hutjier, Siebert Tiepkes, Melghior de Hondecoeter, Jan Jacobz Holl, Pieter Penningh, Ludolf Bakhuysen, Johannes van Rijn, Jan Smeel, Han Hooy, Johannes Bott, Arent Friesenburgh, Pieter van Tooren, Claas Pieterse Bijl, Theophilus Bradlijn, Reynier Croese, Cornelis Hellemans, Mattijs de Vas, Jan Carssenbergh, Willem van de Reus, Isaack Vijvc, Cornelis Symonsz Wansbeek, Pieter Pieterse d Jonge, Gerrit van Amelant, Grietie Pieters, Cornclis van Harwarden, Siebere Pieterse, Jan Babtista Sierlant, Simon Christoffelse Pelle, Dirck Tijmensse Moll, Gilles Ruytenburgh, Christoffel Simons van Sleeswijk, Liebert Adriaanz van Nieuwenhooven, Jan Lammersse Helman, Isaak Pellekaan, Barent Engelbreght, Pieter Pieterse Bijl, Pieter Claasz Bijl, Willem Stam, Louis van der Broek, Rut Dircksen, Jan Ceyser, Jan Pietcrse Oly, Cornelis Ijsbrantz, Andries Andriesse Hollebuyk, Christiaen Huyberts, Pieter Christoffels van Hoorn, Simon Adriaensz Tromp, Baltus Gerritz, Gerrit Mouthaan, Cornelis Stoppegatt, Reynier Tiers, Cornelis Jansz Bakker, Jurriaen Kempen, Douwe Tiers, Fransoys Poledanus, Jan Brink, Homma Pieters, Harmen Janse Ban, Kasper Dirckse Gerards, Nicolaas de Vree, Jan Hooghvelt, Jan van Assen, Tierk Jacobs, Gerrit Claas Timmer, Johannes van Lint, Jan Jansz Jesuwijt, Jan Willemsz Roveen, Willem van Zanten, Jan van Moll, Johannes Vermout, David Joosten Ligterman, Hendrick van Duuren, Hendrick Dubbels, Jacob de Lange, Cristiaen Martense, Tomas Franse Woedenton, Jan Hendrickse Jaegvclt, Sijbrant van der Bent, Jacob Jacobs van Ruyne, Abraham Capiteyn, Alexander Rosenwel, Johannes de Broen, Willem Gerrits Hellendoorn, Barent Willekens, Jacob Ruysenaer, Nicolaas Barre, Jan Wiltingh, Jacob Mieringh, David van Kessel, Harmen Meijer, Robbert Corsse, Jan Veltman, Pieter Mansslagh, Mattijs Hendricks, Johannes Dekker, Jaques Teekens, Cornelis Brouwer, Johannes Lutma, Jan Hellewegh, Jacobus Bartolomeus de Ceulenaer, Evert Jansz Visser, Gerrit van Pruyssen, Johannes Andriesse Winkel, Johannes Both, Dirck van Hoofden,

Vrij Ceel:

Hendrik Stubbe, Pieter Smit, Claas Ketelhoedt, Hendrik Fockese, Anthonie Beukermich, Jan Cristoffelse, Pieter Barentse van Leyden, Arent Maes, Gijsbert van Toorn, Abraham Lens, Willem Vermander, Lucas Termijn, Willem Valk, Jan Mathijsse, de wedu Dirk van Stavoren, Gerrit Jasperse van Kniphuyse, Willem Roosekrans, Jan d Glasemaker, Johannes Luyken, Jan Jacobse Muscherd, Johannes Redding, Casper Motet, Pieter Barentse van Leyden, Abraham Lens, Willem Vermander,Arent Janse Swoortman, Willem Janse van Groeninge, Pieter Sijmense dc Boer, David Rericks, Jan Dirckse van Malta, de wedu Willem van der Norm, Pieter Gompelman, Lucas Gobert, Lambert Aertse, Cornelis van Beek, Jacob van Colen, Abram van Schagen, Willem Servaas, Pieter Schut, Fransojs de Pree, Gerard Larisse, Johannes Glauber, Wijbrant Janse, Catharina Muschert, Nicolaes Maas, Dirck Kock, Lambert van der Steegh, Lemoene de Lespejne, Arnhout Smit, Phlip Duvelt, Jan Penson, Reynier Banier, Jacobus Smit, Isaak Ouderkerck, Mathijs ter Voort, Eduart Coljier, Jaques Larisse, Abraham Sturk, Zijbrant Jillisse Groen, Jan Groen, Johannes Voorhout, Cornelis Janse Mensingh, Jan Pieterse van Jaarsvelt, Coenraad Koornhardt, Jan Remmerse, Jan Smit, Jacob Hackaff, Anthonie de Vos, Guiljam van de Goude, Willem van Ingen, Jan Naboret, Andries van Isendoorn, Jacob Adriaense, Timotheus de Graaf, Johannes Proch, Vinsent Motet, Cristoffel Asvalk, Johannes Isackse Lcvrje, Abraham de Rijp.

Nalatigh int vertoonen:

Silvester Bouman, Cornelis Dirckse Ejlander, Anthonie van Dalen, Roeloff Modeus, Arent de Burgh, Cornelis Colom, Abraham Bloemert, Jan Dirckse van Beck, Egbert Michielse Matte, Cornelis Stam, Johannes Reddingh (doorgestreept), Ziewert Pieterse, Arent de Burgh, Matheus d Schipper, Jeuriaen Groenhoff, Mathijs Michielse, Cristoffel Leman, Jan Bellardt, Dirck van Hoofden (doorgestreept), Gerrit Bramus, Bastiaen Stopendaal, Bartholomeus Eggcrs, Willem Standel, Evert Rokus van der Weul, Hendrik Brandt (doorgestreept), Johannes van Noordt, Jan Jansen, Johannes van der Nip, Job Berghejde, Gerard Berghejde (achter deze beide laatste staat: kleinc gchadt), Govert van der Leew NB groot vert., naar Italien, Phlip Koningh NB, Johannes Kolé, Willem Sluys, Jan Navret, Huybert van den Appel, Crijn Gerritse Bosman, Mathijs Navre, Johannes Hugtenburgh, Cornclis Willemse, Dirk Daniels, Martinus van der Hoeve, Johannes Isaaks, Barent Gaal, Dirk Broek, Hendrik de Jongh, Johannes van Kuyk, Cornelis Willemse, Jacob Vrocgman, Hendrik, Everse Beserman, Johannes de Ram, Pieter Rodingh.

Ondertejkent van de overluyden van St. Lucas Gildt Pieter Penninck, Jan Hooy, Pr. Pieterse van Niederk, Dirck van Voorst, Jan de Kaersgiet

Appendix II

Conditien ende termijnen waarnae de boecken van Barent Aeriansz sullen werden vercoft luyden als volcht.

Alle coopers sullen weten dat dese boecken vercoft sullen werden in manieren ende op termijnen als volcht.

So wie coopt bedragende onder de somme van eenhondert gulden deselve sullen betaelen op ses weecken eerstcomende.

Ende wie dat coopt bedragende ter somme van twee ofte meer hondert guldenen die selve sullen op drie maenden betaelen de somme van hondert guldens ende dat alle drie maenden achtereenvolgende tot dat het laetste betaelt sal sijn ende daervan teyckenen obligatie tot believen van Barent Adriansz.

Alle boecken bij Barent Adriansz gedruckt ofte in den druck becosticht, sal hij in den tijt van drie maenden tgene deffect bevonden wert volmaken off met ander in gelijcke waerde voldoen, maer aen ander ende vremde materien niet gehouden sijn.’ (March 12, 1612).

‘Den 15 maertii 1638 zijn de naergelaten boecken, kaerten, konstplaten, houte figuren achtergelaten bij Michiel Colijn vercocht ende dat op de naervolgende conditien.

1. Eerst ende voor al datt degheene die gelieven zal eenighe goederen in deese uitroep te koopen tot der somme toe van tweehondert guldens incluys sal gehouden wesen te betalen binnen ses weecken.

2. Ende zoo jemandt quaeme te bestede boven de tweehondert guld. tot der somme toe van zes- hondert guldens mede incluys sal genieten den tijt van zes maenten te betalen van de selve somme alle dry maenten een gerechte helft.

3. Ende koopende boven de geseyde ses hondert guld. tot der somme toe van duysent guld. sal betalen binnen sjaers alle vierendeel jaers een gerechte vierde.

4. Wel verstaende datt soo iemandt quame te besteden boven de geseyde duysent guldens tot der somme toe van twee duysent ofte daer boven sal betalen binnen twee jaeren alle vierendcel jaers een gerechte achtste.

5. Maer kopende boven de duysent guldens ende niet monterende tot de voorschreve twee duysent guld. sal sigh hebben te reguleren als van de twee ende ses hondert guld. in de eerste ende tweede articulen van dese conditien is geseyt.

6. Dogh wel verstaende dat jeder een gehouden sal zijn te geven obligatie ende te stellen suficante borghen ten genoeghen van den vendumr. ende dat onder renuntiatie van de benefïtien ordinis & excussionis.

7. Voorts soo seggen de verkopers, dat alle boecken die geveilt sullen werden, na haer beste weten vol ende compleet zijn, doch indien iemandt namaels eenighe pretensie dierhalven wilde maken ende begeeren sij tot gheen volmaeckinge gehouden te weesen.

8. Al het ghene oock op de tafel sal geleyt zijn, moet na dat de klop gegaen is voor gelevert gehouden worden.

Finis

Appendix III

(After February 1, 1666) ‘Copye van een request van de overluyden van t St Lucasgilt aen de E. Heeren van den Gerechte van Amsterdam.

Geven met behoorlijcke eerbiedigheyt te kennen de overluyden van ‘t St Lucasgilt, hoe dat de boekedruckers ende boekverkopers op haer versoek, van haer supplianten gilt sijn gesepareert, op ‘t voorgeven dat sij beyde te saemen een genoeghsaem getal waeren tot een apart gilt, en dat sijluyden, sijnde gesepareert van alle d’andere hun gilt alsdan bequaemst souden kunnen voorstaen, waerop UE Groot Achtb. en mijne Heeren van den Gerechte, bij haer willekeure op den 20 jan. 1662 gelieft hebben de boekdruckers en boekverkopers tot een apart gilt te stellen, met het welcke sij hun niet tevreden houdende, volgens haere gewoonte, maer hebbende getracht buyten alle reden, jae tegens haer vorigh versoek, de konstverkopers en speelkaertemaekers onder haer gilt te trekken, die nochtans van outs af altijts onder St Lucas gilt zijn geweest, eyndelijck soo veel hebben te wege gebracht, dat UEd. Groot- achtb. die verschillen in haer faveur, door haere onbehoorlijcke instantie hebben gelieven voor altoos vast te stellen bij willekeure van dato 13 martii 1664 luydende als volght (hier volght die willekeure van woort tot woort, voor so veel die de konstverkopers en speelkaertmakers raekt) ende alhoewel sijluyden hadden behooren hun daermede vergenoegcn te laeten, so ist echter sulcks, dat sij onlanghs buytcn eenige Kennisse van haer supplianten, en sulcks tegen alle billijckheyt so veele hebben geobtineert, dat sij so wel de overluyden als oock alle de gildebroederen van St Lucasgilt (die al heel geen keure hebben om te gaen daer sij willen) haer gilt hebben subject gemaekt, ende allen denselven, ende een yeder van hen, ten halven onder haer separaat gilt getrockcn met het 1 & 2 articulen van de willekeuren hier annex en insonderheyt met het 6e articul. Edoch gemerckt sijlieden een apart gilt zijn, soo kunnen dacrom de voors. Respect articulen bij t St Lucasgilt onmogelijck onderhouden worden, dewijle t’ allen tijden haere gildebroeders, so schilders als andere konstenaars, die volgens d’articulen van haer gilt mogen door d’afslagers verkopen alle haere konsten, en al verkregen hebbende consent bij de overluyden van St. Lucasgilt, om maer alleen haer schilderijen te verkopen, soo souden sij echter genootsaekt sijn, noch de verkopingh van haere papieren en andere konst, die sijselfs in al haer leven gemaekt hebben (soo van tekeningen, modellen, printen en constplaeten, en wat sij voorders door lanckheyt van tijdt hebben versamelt soo in Italien als elders) te versoeken aen de overluyden van de boekdruckers en boekver- kopersgildt, welcke haere formele partijen sijn in voegen, dat die gene die alleen onder t St Lucasgildt behooren, soude als voren met een en het selve dat haer eygen doen is, moeten subject en sorterende sijn onder twee gilden. Waeruyt in ‘t toekomende niet als alle onlusten en continuele moeyelijckheden te resulteren staen, te meer alsoo de boekdruckers en boekverkopcrs en eenige weynige printwinckeliers, die oock maer verkopende winckelgoet, gebouwen, Franse printen en meest kaerten, geen grondige kennisse hebben van de voornaemste papiere konst, immers soo veel niet als die deselve door sijn eygen inventie maekt, en door lanckheyt van tijdt versamelt heeft, als mede door haer dagelijcksen handel meestendeel altemael de fraeyste papieren konstverkopers sijn, gelijck sulcks bij alle heeren die lief- hebbers van raere papiere konsten sijn genoegh is bekent, soo dat de selve ordinaris in sterfhuysen en scheydingen onder vrienden van de voorn. kunst gebruyckt worden. Soo is dierhalven haer supplianten ootmoedigh versoek (om eenmael een vasten voet te hebben, en UEd. Grootachtb. deesen aengaende niet meer moeyelijck te vallen) dat UE Grootachtb. gelieven de voors. weynige papieren konstverkopers tevoegen tot en onder het St Lucasgilt daer sy doch inderdaet, om redenen als voren volkomen met al haer doen annex sijn. Edoch indien UEd. Grootachtb. haer suppl. dit haerbillijck en rechtmaetigh versoeknietsouden gelieven toe te staen, gelijck sij vertrouwen van jae, dat dan immers de gemelde 1. 2. en 6. articulen sodanigh werden verandert, gelijck het is geweest t’sedert het publiceren van de voors. willekeure, naementlijck, dat voortaen alle venditien van de voors. Papieren konst en konstplaeten aengaende, ende alle diegenedie onder ‘t St Lucasgildt syn, als oock die, welcke volgens de voors. Willekeuren daer alrede onder bebben gekosen, en tot allen tyden noch sullen kiesen alleen sullen syn en blyven onder ‘t voors. St Lucasgilt sonder eengige andere gilden te kenne. Gelijck oock in tegendeel alle de venditien van papieren konst en konstplaeten aengaende die hunselven gestelt en verkosen hebben te sijn onder ‘t boekdruckers en boekverkopersgildt, en die naemaels noch sodanigh verkiesen, sullen sijn en blijven onder ‘t voorsch. Boekdruckers en boekverkopers gildt, op dat also alles met beter gerustheyt en ordre mogt toegaen, welck doende…’

‘Onderdanigh bericht van de overluyden van het boekverkoopers, boeckbinders en boeckdruckersgilt’ ’20 april 1666 Aen de Eed. Groodtachtbare Heeren mijne Heeren van de Gerechte der stadt Amsterdam. Gesien bij d’overluyden van ‘t boeckvercopers, boeckdruckersgilde en papier kunstverkopers hierter stede seekere requeste aen U Eed. Groodtachtbaerheden overgegeven, op den name van de overluyden van ‘t Lucasgilde, ende geexamineert den inhoude van dien, bevinden het versoeck van ‘t selve te bestaen daerin dat nu weder verandert souden mogen werden, het eerste, tweede ende seste articulen der ampliatie op de keure en ordonnantie van de supplianten maer enige weecken geleden near lange deliberatic door mijne welgemelte heeren gearresteert en gepubiceert, daerop de overluyden van de boeckverkoopers, boeckdruckers en papierkonstverkopers haer Eed. Groodtachtbaerheden onderdanichlijk dienen van haer bericht, te weten: dat sij (voorbijaende de onheusche ende confuse maniere van versoeck) seer ongherijmt bevinden de redenen en motieven die tottet obtineren van ‘t selve werden bijgebracht, namelijck dat een schilder soo die mede papiere konst heeft, als hij die oock soude willen publicq verkoopen onmogelijck soude tonnen onderhouden de voorn. articulen, ter saecke hij dan subject soude wesen twee gilden: Item dat de papiere konstverkoopers wijnich gemeenschap offte kennisse met of van schilders papierkonst hebben: ende dattet toestaen van t selve versoeck een middel soude wesen om eenmael een vaste voet te stellen dat U Ed. Groodtachtbaerheden daer over niet meer lastigh gevallen souden mogen werden. Want belangende de eerste reden, soo en heeftet geen onmogelijckheyt van gepractiseert te tonnen werden, dat papiere konst van schilders als men die publicq soude willen verkopen gevisiteert soude werden door de rescribenten, schoon dat de schilderijen door de overluyden van het St Lucasgilt worden achtgeslagen: naerdemael voor desen, selffs doen de respective overluyden en ambachten off neeringen noch onder een gilt waren in een en het selve sterffhuys de schilderijen door de overluyden-schilders en de boecken door de overluyden-boeckverkoopers apart besichtight sijn geworden, en elck bysonder betaelt, even gelijck nu oock in de papierkunst en print- boecken geschiedt en door Mijnee Heeren van den Gerechte om seer goede oorsaecken soodanigh gestatueert is. Vorder aengaende de tweede reeden, soo heeft het al soo wijnich bescheydt, dat de requestanten voor aen in haer request, den Heeren tegen de waerheyt soecken wijs te maecken, dat de papiere konstverkoopers klijne kennisse off wel geen gemeenschap weegens de schilders papiere konst hebben en dat se op t’ eynde van haer request versoecken, dat deselve papieren konstverkopers evenwel onder de overluyden van de schilders souden getrockcn werden, bysonderlijck daer sij selffs seggen, dat se maer gebouwen, Fransse printjes en kaertjens verkoopen, twelck het naeste is tot de boeckverkopers, die alle dat selve mede in hare winckels hebben. En eyndelijck betreffende de laeste reden, soo kan door UEd. Groodtachtbaerheden lichtelijk affgenomen werden, dat die mede seer sober, jae geheel tegen de requestanten is. Gemerckt de rust en vreede ongetwijfelt beter en seeckerder sal sijn in de stant daer de saecke nu in is gebracht en seer wel bevonden wert als weder veranderinge te maecken, bysonderlijck als geconsidereert wort de goede ordre die Mijne Heeren van den Gerechte hierin hebben gelieven te observeren. Eerst de kunstverkopers & speelkaertemaeckers in hare vrijicheyt te gegeven waer se hem best vinden te keeren, en alle daer op overgegaen sijnde bij de rescribenten op twee nae uytte papiere konstverkopers, daernae die twee mede tot alle de andere te voegen, twelck immers veel redelijcker was als dat alle de andere hen nae die twee souden hebben moeten reguleren en dierhalven off deselve noch gesepareert te laten. En dierhalven (onder reverentie) zeer onghefondeert ende buyten alle reeden is dat de overluyden van ‘t Lucasgilt nu noch derven versoecken, dat de keure voor een yegelijck weder zoude openblijven, soo wegens papiere-konst-venditien als papiere-konst-verkopers, om hem te vervoegen tottet een off tottet ander gilt daer ‘t hun goeddunckt. Maer dewijle door de requestanten niet en kan werden ontkent off dit soude continuele confusie end disput causeren: en notoir is, dat de papiere konst- verkopers oock alsoo wel haer verstaen op de papiere korist van de schilders als de overluyden van ‘t Lucasgilt en om op alles wel acht te geven, onder de rescribenten oock altijt een papiere konstverkooper door Mijne Heeren van den Gerechte gestelt wert, midsgaders geen onmogelijckheyt noch verhinderinge en geeft int houden van de venditien, off de rescribenten de papiere konst van schilders visiteren en de overluyden van ‘t Lucasgilt de schilderijen, waerdoor nochtans de schilders selffs geen twee gilden onderworpen sijn. En bovendien alleen het argument van de requestanten geensins sluyt, dat om casuele verkopen van eenigh goet wegens personen die van zoodanige waren geen winckel en doen, en daerom- trent echter oock goede ordre is, UEd. Groodtachtbaerheden souden gaen veranderinge maecken om- trent personen die ‘t hare professie is tot verwarringe en onrust selffs in poincten die onlangs soo circum- spectelijck, voorsichtelijck en tot goede ruste van de gildebroeders sijn gewillekeurt, na de rechte waerheyt en gront der saecke, terwijle papiere konst en plaetten, als mede de winckelhouderen van dien veel meer gemeenschap hebben mette boeckverkopers en boeckdruckers als mette ambachten van ‘t Lucasgildt, als schilders, borduijrwerckers, beelthouwers, glasmakers etc. Dierhalven soo oordeelen de rescribenten (onder reverentie) dat den requestanten versoeck is teenenmael ongefondeert en dat oversulcx de saecke behoorden te worden gelaten in de staat daer se door eygen verkiesinge van alle, met toevoeginge alleen van twee persoonen, seer wijsselijk bij Mijne welgemelte Heeren is gebracht, en noch gerustelijck sonder eenige oppositie ofte difficulteyt gepractiseert wert daer nochthans bij weder ofsondcringe de overluyden van het Lucasgilt geduyrigh de papiere konstverkopers souden partije sijn en soecken te prejudicieren, waerom de requestanten suppliceren dat ‘t versoeck mach werden affgeslagen aengesien daerdoor niet dan groote verwarringe en oneenigheyt onder de beyde gilden en geen cleyne moeyelijck- heyt voor de Heeren gecauseert souden werden. Dit doende &c.’

For the ordinance of June 8, 1666, compare Noordkerk, Handvesten, booksellers’ guild (p. 1219), where only the date of publication, July 16, 1666, is given, not that of the arrest by the college of sherrif, burgomasters, and aldermen on June 8, 1666. The six points mentioned here originally were points 3–8 from the ordinance of January 28, 1666, which was published on Febrary 1, 1666. Point 6 (later 4) was changed, points 1 and 2 were canceled.:

28 januari 1666 ‘Boeckvercopers, boekdruckers, boekbinders, kunstvercopers, speelcaertmakers.’‘Mijne heeren van den gereghte hebben, om goede redenen en insighten, amplierende en ten dele altererende de keure en ordonnantie, raeckende de boeckvercopers, boeckdruckers en boeckebinders alhier gemaeckt op den 9e october (moet zijn 9e november) anno 1663 gepubliceert verstaen en geordonneert, zoo als hare EE doen bij desen:

1. Eerstel. dat van nu voortaen de kunstvercopers en speelcaertemaeckers mede gebraght zullen worden en begrepen sijn onder ’t gilt van de boeckvercopers, boeckdruckers en boeckebinders voors.

2. Gelijck mede tot het zelve gildt gebraght zullen worden en behoren, de venditien van papiere konst ende konst-platen.’

‘6. Dat geene vercopingen van boecken noch oock van papiere off konst-platen gedaen sullen worden, tzij door de concerge ofte de andere aflslagers dan met kennis van den overluyden van dit gilt.’

Dit laatste artikel luidde sedert 8 juni 1666 als artikel 4:

‘Dat geene vercopingen van boecken, noch oock van papiere konst, ofte konst-platen, van die van die volgens willekeure van den 13e Martii 1664 gecosen hebben, ofte noch sullen comen te kiesen, te willen wesen onder het boekvercopers en niet onder t’ St Lucasgilde, gedaen zullen mogen werden, tzij door de concherge, ofte de andre afslagers, dan met kennis van den overluyden van dit gildt.’

Acknowledgements

Jasper Hillegers generously undertook this challenging translation, collaborating with the archivist S.A.C. Dudok van Heel who had worked alongside Juffrouw van Eeghen at the Gemeente Archief (Stadsarchief), Amsterdam, for many years.  We are grateful for Dudok van Heel’s extensive knowledge of the archives during his years there, as well as his expert help with many of the article’s details. In addition, we express a debt of gratitude to art historian Joy Kearney for her work during the early stages of the translation.

Imprint

Review: Peer Review (Double Blind)
DOI: 10.5092/jhna.2012.4.2.4
License:
Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
Recommended Citation:
I. H. van Eeghen, Jasper Hillegers (translator), "The Amsterdam Guild of Saint Luke in the 17th Century," Journal of Historians of Netherlandish Art 4:2 (Summer 2012) DOI: 10.5092/jhna.2012.4.2.4